Trước diễn biến phức tạp của mưa lũ, 19 hồ thủy điện lớn trên cả nước đã đồng loạt thực hiện mở cửa xả để chủ động điều tiết nước, bảo đảm an toàn hồ chứa và khu vực hạ du. Các thủy điện nổi bật như Thác Bà, Tuyên Quang, Hòa Bình, Trị An và nhiều thủy điện khác đã phải mở từ 1 đến 7 cửa xả đáy với tổng lượng nước lớn, nhiều lúc lên đến hàng nghìn mét khối mỗi giây nhằm tránh nguy cơ vỡ đập và giảm thiệt hại về người và tài sản cho khu vực hạ du.
Việc mở cửa xả không chỉ là biện pháp kỹ thuật mà còn gắn liền với nhiều hoạt động khẩn cấp như di dời dân cư vùng thấp, ven sông có nguy cơ ngập lụt và sạt lở đất đến nơi an toàn. Ví dụ, thủy điện Thác Bà đã mở toàn bộ cửa xả đồng thời phối hợp với các lực lượng chức năng để di dời dân vùng hạ du; tại xã Hùng Sơn, Đà Nẵng đã di dời khẩn cấp các hộ dân khỏi khu dân cư có nguy cơ sạt lở nghiêm trọng do ảnh hưởng từ các đợt xả lũ.
Công tác truyền thông và phối hợp giữa các đơn vị quản lý thủy điện cùng chính quyền địa phương được thực hiện chặt chẽ nhằm cập nhật liên tục tình hình vận hành hồ chứa và diễn biến mưa lũ. Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công Thương đã chỉ đạo giám sát việc vận hành đảm bảo tuân thủ quy trình, đồng thời yêu cầu các địa phương tăng cường kiểm tra các khu vực trọng điểm như cầu tràn, vùng dễ ngập lụt, đảm bảo an toàn giao thông đường thủy khi lưu lượng nước thay đổi đột ngột.
Lưu lượng nước về các hồ như Hòa Bình và Tuyên Quang tăng nhanh đến hàng nghìn mét khối mỗi giây, buộc các hồ này phải mở thêm cửa xả đáy ngay trong đêm để kịp thời giảm áp lực cho công trình. Tại miền Nam, thủy điện Trị An cũng đã có những lần xả tràn liên tiếp lần đầu tiên trong năm nay với mục tiêu phối hợp điều tiết mực nước hồ chứa và mực nước hạ lưu, nhằm hạn chế tác động xấu đến người dân vùng hạ du.
Mặc dù việc xả lũ là cần thiết để đảm bảo an toàn cho các hồ thủy điện và vùng hạ lưu, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức trong việc chủ động bảo vệ sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt của người dân. Các cơ quan chức năng khuyến cáo người dân cần nghiêm túc chấp hành các cảnh báo, tuyệt đối không được chủ quan khi đi lại qua các vùng có nguy cơ ngập lụt hoặc sạt lở, vì những nơi này đang tiềm ẩn nguy cơ lớn về an toàn tính mạng trong đợt lũ lớn bất thường hiện nay.
