Vụ án liên quan đến 13 cá thể gà lôi trắng của bị cáo Thái Khắc Thành đã khiến dư luận quan tâm không chỉ vì tính nghiêm trọng của hành vi buôn bán động vật nguy cấp mà còn bởi những tranh luận xung quanh sự thay đổi pháp luật mới được ban hành. Theo đó, gà lôi trắng, ban đầu được xem là loài thuộc nhóm IB rất nguy cấp, nay đã được chuyển sang nhóm IIB, mức độ bảo vệ thấp hơn, khiến việc xử lý hình sự bị đặt dấu hỏi về sự hợp lý và công bằng.
Bản án sơ thẩm tuyên phạt bị cáo 6 năm tù với tội danh “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” dựa trên Nghị định 84/2021 và Biểu đồ phân nhóm động vật cũ. Tuy nhiên, Thông tư 27/2025 mới có hiệu lực từ tháng 7/2025 đã điều chỉnh lại, đưa gà lôi trắng ra khỏi danh sách nhóm IB, tạo nên nghịch lý pháp lý khi vụ án bị xét xử trong tháng 8 cùng năm. Điều này dẫn đến kiến nghị hủy án, xem xét lại tội danh và biện pháp xử phạt, thể hiện sự mềm dẻo nhưng cũng gây bối rối trong áp dụng pháp luật.
Vụ án không chỉ là bài toán pháp lý mà còn là câu chuyện về ranh giới giữa “lý” – cụ thể là quy định pháp luật, và “tình” – sự cảm thông, hoàn cảnh cá nhân bị cáo. Nhiều ý kiến bày tỏ sự thương cảm với bị cáo vì hoàn cảnh gia đình và nhận thức còn hạn chế, trong khi người khác lại nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ các loài nguy cấp một cách nghiêm minh để bảo vệ môi trường và đa dạng sinh học.
Sự kiện này đồng thời hé lộ những bất cập trong năng lực chuyên môn của ngành tố tụng, khi các cơ quan xét xử chưa cập nhật kịp thời các văn bản pháp luật mới, dẫn đến xử lý chưa sát thực tế. Việc thay đổi biện pháp ngăn chặn từ tạm giam sang cấm đi khỏi nơi cư trú đối với bị cáo là minh chứng cho sự thận trọng trong xử lý và bảo đảm quyền lợi của người bị cáo trong giai đoạn chờ phúc thẩm.
Cuối cùng, vụ án gà lôi trắng đã trở thành một ví dụ điển hình về ranh giới mong manh giữa luật pháp nghiêm ngặt và sự cảm thông mang tính nhân văn trong những trường hợp pháp lý phức tạp. Nó đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc nâng cao năng lực chuyên môn cho ngành tư pháp, đồng thời cần có những điều chỉnh phù hợp để luật pháp vừa nghiêm minh vừa linh hoạt, đáp ứng được yếu tố thay đổi nhanh của thực tiễn và mong muốn công bằng xã hội.
