Hiện nay, có không ít trường hợp người bệnh trong quá trình khám chữa bệnh phải tự thanh toán chi phí dù đã có thẻ bảo hiểm y tế (BHYT), do chưa xuất trình thẻ hoặc chưa đáp ứng đúng các yêu cầu về thủ tục của cơ sở y tế. Điều này gây áp lực tài chính đáng kể cho người bệnh, đồng thời làm phát sinh nhiều vướng mắc trong quản lý và chi trả từ quỹ BHYT.
Luật BHYT và các quy định mới nhất đã nêu rõ một số trường hợp không được BHYT chi trả, trong đó bao gồm việc khám chữa bệnh tại cơ sở y tế không có hợp đồng với BHYT hoặc người bệnh khám chữa bệnh trái tuyến khi không đủ điều kiện. Ngoài ra, việc không xuất trình thẻ BHYT hoặc không đăng ký khám đúng tuyến cũng là lý do phổ biến khiến chi phí không được thanh toán đầy đủ. Mức thanh toán đối với khám chữa bệnh tại cơ sở không ký hợp đồng BHYT bị giới hạn khá thấp, khiến người bệnh phải chi trả phần lớn chi phí còn lại.
Bên cạnh đó, một số trường hợp khám theo yêu cầu, khám dịch vụ, hay các dịch vụ y tế không được ngân sách nhà nước hoặc quỹ BHYT chi trả cũng làm phát sinh chi phí vượt dự kiến cho người bệnh. Việc cơ sở y tế yêu cầu người bệnh xuất trình thẻ BHYT bản cứng, trong khi các ứng dụng điện tử mới cho phép tra cứu thông tin bảo hiểm qua căn cước công dân gắn chip cũng gây phiền hà và tranh cãi.
Để khắc phục tình trạng này, các cơ sở y tế cần nâng cao công tác tuyên truyền, hướng dẫn người dân về quy trình khám chữa bệnh đúng tuyến, thủ tục xuất trình thẻ BHYT hợp lệ, cũng như minh bạch các chi phí vượt mức thanh toán của BHYT. Đồng thời, cơ quan bảo hiểm xã hội cũng cần phối hợp với ngành y tế để đơn giản hóa thủ tục, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong tra cứu và xác nhận quyền lợi BHYT, giúp người bệnh không bị từ chối thanh toán do thiếu giấy tờ.
Việc vận động người dân tham gia và duy trì sử dụng thẻ BHYT là giải pháp bền vững nhằm giảm gánh nặng tài chính khi bệnh tật xảy đến. Luật BHYT năm 2024 cũng đã có những bổ sung để mở rộng quyền lợi và linh hoạt trong thanh toán, ví dụ như thanh toán một phần chi phí khám theo yêu cầu, đồng thời bổ sung các quy định về đổi mới cơ chế tài chính bảo hiểm xã hội để nâng cao hiệu quả quản lý, giám sát chi phí khám chữa bệnh BHYT.
