Con số 400.000 xe công nghệ – loại hình đang tạo nên bộ mặt giao thông sôi động của TP.HCM suốt nhiều năm qua – sẽ sớm trở thành dĩ vãng. Thay vào đó, thành phố chuẩn bị đổi mình với loạt chính sách đồng bộ thúc đẩy xe điện, đặt mục tiêu đến cuối năm 2028, mọi Grab, Gojek, GoViet, Be, Now hay đối tác giao hàng đều chỉ được vận hành bằng xe điện hai bánh. Đây không chỉ là giấc mơ xanh, mà đã thành lộ trình chi tiết gói trọn bài toán môi trường, kinh tế cho tài xế và cả tầm nhìn trở thành đô thị thông minh hàng đầu Đông Nam Á.
Giữa sự phát triển bùng nổ của dịch vụ gọi xe và giao hàng, bài toán chuyển đổi đặt ra vô cùng cam go. 400.000 xe công nghệ chạy xăng đang cùng lúc thải khí thải ra đường phố, trở thành một lực lượng gây ô nhiễm đáng kể. Nhưng cơ hội mới được mở ra. Đề án cho thấy, từ đầu năm 2026, thành phố bước vào chương trình “đại chuyển đổi”: Mọi tài xế công nghệ đăng ký mới sẽ bắt buộc phải sử dụng xe điện, đồng thời xe xăng cũ được khuyến khích thanh lý, thu mua và tái chế. Từng chặng, từng hạng mục kinh tế – xã hội – hạ tầng được xây dựng một cách bài bản, nhằm bảo đảm không ai, đặc biệt là tài xế có hoàn cảnh khó khăn, bị bỏ lại phía sau.
Sức nặng về kinh tế – công nghệ được đề án “gỡ dần” bằng những gói hỗ trợ đậm chất thực tế. Tài xế khi chuyển đổi xe xăng cũ sang xe điện sẽ nhận ngay ưu đãi giảm giá 15-20% khi mua xe điện, được doanh nghiệp hỗ trợ thu hồi xe cũ với thủ tục nhanh gọn dưới 15 phút, giá thanh lý trừ trực tiếp vào hóa đơn. Đặc biệt, người lao động thu nhập thấp sẽ được cung cấp xe điện với hỗ trợ ban đầu 8 triệu đồng, phần còn lại trả góp lãi suất ưu đãi chỉ 2%/năm, thời hạn 24-30 tháng, đảm bảo không cần thế chấp. Bên cạnh đó, việc miễn thuế VAT và lệ phí trước bạ cho xe điện trong hai năm đầu triển khai càng làm tăng sức hút, hứa hẹn giảm áp lực tài chính cho tài xế trong giai đoạn đầu chuyển đổi.
Nhưng trở ngại lớn nhất không phải chỉ nằm ở giá xe, mà là “bài toán hạ tầng sạc điện”. Đề án đã có phép lạ cho bài toán này. Từ ngày 1/7/2025, tất cả dự án nhà ở hơn 500 căn, trung tâm thương mại lớn hơn 5.000m2 sẽ phải bố trí ít nhất một trạm sạc và một tủ đổi pin. Toàn thành phố đặt mục tiêu có 3.000 điểm sạc và đổi pin trước tháng 12/2028, bao phủ đều các quận, huyện và kết nối chặt chẽ với hệ thống nhà chờ xe buýt, chợ, bãi giữ xe. Với hạ tầng dày đặc này, tài xế không phải “đứng chờ mưa để sạc xe”, mà có thể tiếp cận dịch vụ bất kỳ lúc nào, ở bất cứ đâu. Điều này không chỉ giúp người dân an tâm chuyển đổi xe điện, mà còn kích hoạt cả hệ sinh thái mới từ doanh nghiệp cung cấp pin, dịch vụ giao thông thông minh đến hoạt động tài chính vi mô.
Điểm nhấn cuối, TP.HCM sẽ là nơi tiên phong ở Việt Nam triển khai lệnh cấm xe máy xăng trong lĩnh vực vận tải công nghệ từ năm 2029. Đây là cú chuyển mình dũng cảm, đầy tham vọng, nhưng cũng đầy tính nhân văn và vì một môi trường sạch hơn cho toàn xã hội. Hơn 400.000 tài xế công nghệ, bốn triệu lượt chuyến xe công nghệ mỗi ngày sẽ cùng nhau viết nên một chương mới cho lịch sử giao thông Việt Nam. Đề án này còn làm nền tảng để từ năm 2030, thành phố có thể mở rộng chuyển đổi cho hơn 8 triệu xe máy cá nhân. Hành trình hướng tới một TP.HCM “0 khí thải” không còn là mục tiêu xa vời, mà là tương lai đang được kiến tạo từng ngày, từng bước, từ chính những người cầm vô-lăng, cầm điện thoại, từ chính những căn hộ, khu chung cư và trung tâm thương mại khắp đô thị.
