Vừa qua, Trung Quốc đã thực hiện một động thái chưa từng có khi nâng số ngày nghỉ cưới lên mức kỷ lục nhằm khuyến khích việc kết hôn, giữa lúc mà tỷ lệ sinh và số người kết hôn ở nước này đang giảm mạnh. Đây được xem là biện pháp can thiệp xã hội nhằm đảo ngược xu hướng già hóa dân số và tình trạng thiếu hụt lao động đang trở nên nghiêm trọng.
Tuy nhiên, nguyên nhân sâu xa của sự sụt giảm này không chỉ là yếu tố kinh tế mà còn do thay đổi thái độ của giới trẻ. Nhiều người trẻ Trung Quốc ngày nay như cô Tracy Li – một nữ giám đốc nhân sự tại Bắc Kinh – lựa chọn cuộc sống độc thân thay vì lập gia đình và sinh con vì chi phí đắt đỏ và áp lực quá lớn từ việc nuôi dạy con cái. Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) càng làm thay đổi cuộc sống khi nó dần dần đảm nhiệm những vai trò truyền thống của gia đình như bầu bạn và chăm sóc người già, khiến cho động lực kết hôn và sinh con giảm đi đáng kể.
Cuộc khảo sát năm 2021 cho thấy gần 44% phụ nữ độc thân trong độ tuổi 18-26 không chắc chắn hoặc không có ý định kết hôn, phản ánh một xu hướng xã hội có phần đi ngược lại quan điểm truyền thống. Giáo sư nhân khẩu học Li Jianxin thậm chí nhận định rằng cuộc cách mạng AI có thể tái định hình hoàn toàn cấu trúc gia đình và khái niệm về sự sống và cái chết trong tương lai.
Trước tình hình này, chính quyền Trung Quốc cũng đã áp dụng các chính sách hỗ trợ tài chính và ưu đãi cho phụ nữ sinh con, như kéo dài thời gian nghỉ thai sản và hỗ trợ kinh phí sinh đủ hai con trước 35 tuổi, nhằm mong muốn cải thiện mức sinh vốn đang ở mức thấp kỷ lục. Những nỗ lực này tuy chưa giải quyết được toàn bộ vấn đề nhưng thể hiện quyết tâm cao của nhà nước trong việc đối phó với thách thức dân số.
Trung Quốc đang đối diện với bài toán không dễ giải khi công nghệ phát triển nhanh với sự hỗ trợ của AI đang vừa giúp nâng cao chất lượng cuộc sống, vừa tạo ra nghịch lý dân số giảm do con người ngày càng phụ thuộc vào máy móc và tự chọn cách sống hiện đại, khác biệt. Việc tăng ngày nghỉ cưới là tín hiệu rõ ràng nhất về việc nhà nước nỗ lực thích ứng và tìm kiếm giải pháp để phục hồi truyền thống kết hôn và sinh con trong bối cảnh xã hội đang chuyển mình mạnh mẽ.
