Nước Việt Nam vẫn còn đang run rẩy trong những cơn mưa lũ, những trận bão dồn dập, và cả những cơ man trận gió lốc bất thường. Đó không chỉ là cảnh tượng thiên nhiên, mà còn là nỗi đau hiện hữu, là vật cản trên con đường phát triển không ngừng của đất nước. Chỉ trong vòng hơn 9 tháng đầu năm 2025, đất nước đã hứng chịu hơn 20 loại hình thiên tai, trong đó có đến 6 cơn bão lớn trực tiếp đổ bộ vào đất liền, gây ra những thiệt hại về người và tài sản vượt xa sức chịu đựng của cộng đồng. Số liệu chính thức cho thấy, tổng thiệt hại đã lên tới 35.000 tỷ đồng, tương đương 1,3 tỷ USD, bằng khoảng 50% thiệt hại cả năm 2024, đẩy nhiều địa phương vào tình cảnh “trắng tay” sau lũ, sau bão.
Con số 35.000 tỷ đồng không đơn thuần là một dãy số khô cứng trên báo cáo, mà là máu, là nước mắt, là nhà cửa, ruộng vườn, là cuộc đời của 238 người đã khuất và gần 400 người bị thương. Hàng trăm nghìn ngôi nhà bị sập đổ hoặc hư hỏng nặng; hàng chục nghìn hecta hoa màu bị cuốn trôi chỉ trong một đêm; hệ thống giao thông tê liệt vì sạt lở, đứt quãng; trường học, trạm y tế, trụ sở công quyền cũng bị nhấn chìm dưới làn nước lũ. Đặc biệt, tại các đô thị lớn như Hà Nội, Thái Nguyên, hình ảnh hàng trăm chiếc ô tô bị ngập lụt, thiệt hại sửa chữa mỗi xe lên đến 20 triệu đồng, càng khiến bức tranh trở nên bi thảm hơn. Chưa kể đến những mất mát vô hình, khó đong đếm: niềm tin, hy vọng của hàng triệu người dân vùng bão lũ, nay đã bị xói mòn với từng cơn gió, từng hạt mưa.
Hậu quả của thiên tai năm nay không chỉ dừng lại ở những mất mát vật chất, mà còn tác động sâu sắc đến kinh tế vĩ mô và đời sống của toàn xã hội. Dự báo, thiệt hại lớn có thể làm giảm khoảng 0,2 điểm phần trăm tăng trưởng GDP của Việt Nam trong năm 2025. Đây là một con số không nhỏ, khi mà nền kinh tế vẫn đang trong giai đoạn phục hồi và tìm kiếm động lực tăng trưởng mới. Sức ép về ngân sách cho công tác cứu trợ, tái thiết, hỗ trợ người dân cũng đẩy các địa phương, các bộ ngành vào tình thế khó khăn chưa từng có. Đặc biệt, với nhóm người yếu thế – người già, trẻ em, hộ nghèo… thiên tai không chỉ cướp đi của cải mà còn lấy đi cả năng lực tái thiết, cơ hội vươn lên của họ.
Dù chuẩn bị từ sớm, công tác phòng chống thiên tai năm qua cho thấy những nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị, từ trung ương đến địa phương. Những giải pháp như cảnh báo sớm, di dời dân ngay khi bão đến, tổ chức cứu trợ nhanh chóng, ứng dụng công nghệ thông tin để nắm bắt tình hình… đã góp phần giảm bớt thương vong và thu hẹp phạm vi ảnh hưởng. Tuy nhiên, sự bất thường của thiên tai năm nay – mưa lớn dị thường, lũ lên nhanh và bão đa dạng quy mô – cho thấy một thực tế: chúng ta vẫn chưa đủ sức để “chống đỡ mọi cuộc bể dâu của tự nhiên”. Đơn cử, tại Thái Nguyên, nước lũ đã vượt mốc lịch sử 1,09 mét so với năm 2024, khiến người dân không kịp trở tay, tài sản bị cuốn trôi trong chớp mắt, dòng nước hung dữ tưởng như muốn nhấn chìm mọi thứ.
Giữa những thảm họa tự nhiên liên tiếp, câu chuyện phục hồi sau thiên tai và xây dựng khả năng chống chịu cho cộng đồng lại càng trở nên cấp bách. Nhìn về phía trước, trọng tâm hiện nay là hỗ trợ tái thiết nhanh chóng, đảm bảo tiến độ trồng vụ mới, khắc phục tình trạng ứ đọng nguồn lực tái thiết, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền để người dân hiểu rõ, chủ động phòng tránh thiên tai. Mỗi bước đi, mỗi kế hoạch dù nhỏ vẫn cần sự chung tay của chính quyền chặt chẽ, sức mạnh cộng đồng, và sự hỗ trợ kịp thời từ các đối tác quốc tế. Đất nước ta đã vượt qua nhiều cơn thử thách, nhưng để người dân, đặc biệt là nhóm yếu thế, có thể sống an toàn, phát triển bền vững, chúng ta cần một chiến lược dài hơi, bắt đầu ngay từ hôm nay, từ những kế hoạch tái thiết gần nhất, cho đến những định hướng dài hạn về quy hoạch, xây dựng đô thị, nông thôn chống chịu thiên tai, và trên hết là xây dựng một văn hóa cộng đồng biết tự bảo vệ mình trước bão lũ.
Con đường phía trước vẫn còn dài và đầy chông gai, nhưng trên hết, Việt Nam vẫn kiên cường đứng dậy từ những mất mát lớn. Mỗi địa phương, mỗi gia đình vẫn giữ vững niềm tin vào sự phục hồi, sự hỗ trợ của Nhà nước và sự chia sẻ của cộng đồng. Điều đó là minh chứng cho sức sống của một dân tộc giàu nghị lực, dù trong bão lũ vẫn kiên cường bước tới, để rồi sau mỗi cơn bão, mỗi trận lụt, chúng ta lại nhìn thấy những mầm cây xanh mọc lên trên đất cũ, những mái nhà mới vươn lên trời xanh, và trong mắt người dân hiện lên nghị lực sống mãnh liệt hơn bao giờ hết.
Nhưng đằng sau sự phục hồi, vẫn còn đó những bài học xương máu: Thiên tai đang ngày càng cực đoan, khó lường, cần phải nâng cao hơn nữa năng lực dự báo, cải thiện hạ tầng, đặc biệt là đẩy mạnh trách nhiệm trong quản lý vùng trũng, vùng nguy cơ cao. Chỉ khi nào mỗi người, mỗi cộng đồng, mỗi địa phương đều được trang bị kiến thức, kỹ năng phòng chống thiên tai, chúng ta mới có thể giảm bớt được những mất mát, đau thương. Đó là nhiệm vụ không của riêng ai, mà là sứ mệnh chung của cả dân tộc trên hành trình phát triển bền vững, trước những biến thiên của tự nhiên.
