Việt Nam đang đứng trước dự báo sẽ đối mặt với sự gia tăng nhiệt độ cực đại lên tới 3 độ C vào giữa thế kỷ này. Theo các chuyên gia khí tượng, nhiệt độ trung bình năm 2050 sẽ tăng đáng kể so với giai đoạn 1984-2014, đặc biệt là trong những tháng hè từ tháng 6 đến tháng 8, khi mức tăng có thể lên đến 3,5 độ C. Đây là con số cảnh báo rõ nét về sự thay đổi khí hậu đang diễn ra và ảnh hưởng mạnh mẽ đến đời sống cộng đồng trên khắp đất nước.
Mỗi năm, Việt Nam có thể ghi nhận khoảng 50 ngày nhiệt độ vượt ngưỡng 40 độ C, chủ yếu tập trung ở đồng bằng Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và Tây Nam Bộ. Điều này không chỉ làm gia tăng nguy cơ sức khỏe cộng đồng mà còn tác động nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt hàng ngày. Ngoài ra, khoảng 80 ngày trong năm nhiệt độ sẽ trên 30 độ C, hầu hết ở khu vực phía Nam, tạo ra áp lực lớn cho nhu cầu sử dụng năng lượng và quản lý tài nguyên nước.
Không chỉ có nhiệt độ tăng cao, Việt Nam còn phải đối mặt với những hiện tượng thời tiết cực đoan khác như mưa lớn cục bộ với khoảng 15 đợt mưa trên 100mm trong vòng ba ngày. Dù có sự gia tăng mưa cực đoan, số ngày mưa nhỏ và mưa nhẹ sẽ giảm, dẫn đến ngày khô hạn kéo dài tăng, đặc biệt tại miền Nam. Những thay đổi này đòi hỏi các tỉnh, thành phải có kế hoạch ứng phó thích hợp nhằm giảm thiểu thiệt hại.
Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu Việt Nam cùng các đối tác quốc tế đang tích cực xây dựng và cập nhật kịch bản biến đổi khí hậu, nhằm cung cấp cơ sở khoa học cho các ngành và địa phương trong việc lập quy hoạch phát triển kinh tế xã hội phù hợp. Việc ứng dụng các mô hình khí hậu có độ phân giải cao giúp dự báo chính xác hơn các hiện tượng khí hậu cực đoan, hỗ trợ công tác phòng chống và ứng phó hiệu quả trong tương lai gần.
Thực tế nghiêm trọng của biến đổi khí hậu tại Việt Nam đã rõ ràng hơn bao giờ hết khi nhiệt độ cực đại từng được ghi nhận ở mức 44,2 độ C tại Tương Dương, Nghệ An vào năm 2023. Với xu thế hiện tại, việc nâng cao nhận thức cộng đồng, tăng cường quản lý tài nguyên và chủ động thích ứng với khí hậu mới là yếu tố sống còn để bảo vệ sự phát triển bền vững của đất nước trong những thập kỷ tới.
