Ba Vì, vùng đất miền núi với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ và nền văn hóa truyền thống phong phú, đang nổi lên như một trung tâm du lịch tâm linh quan trọng của vùng thủ đô Hà Nội và khu vực lân cận. Trọng tâm phát huy giá trị tại đây là cụm di tích Đền Hạ, Đền Trung và Đền Thượng – thờ Đức Thánh Tản, một trong Tứ bất tử trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Mỗi năm, cụm di tích này thu hút từ 17.000 đến 18.000 lượt khách tham quan, tạo cơ hội phát triển du lịch tâm linh gắn với bảo tồn di sản văn hóa đặc sắc.
Đảng bộ xã Ba Vì đã xác định đẩy mạnh phát triển du lịch tâm linh là trọng tâm chiến lược trong nhiệm kỳ 2025-2030 nhằm khai thác tối đa tiềm năng các di tích lịch sử và truyền thống văn hóa của các dân tộc Mường, Dao trong khu vực; đồng thời đa dạng hóa sản phẩm du lịch, tích hợp cùng các mảng sinh thái, nghỉ dưỡng và trải nghiệm văn hóa bản địa. Các hoạt động như tổ chức các sự kiện văn hóa, bảo tồn làng nghề truyền thống như trồng thuốc Nam của dân tộc Dao không những gìn giữ nét đặc trưng mà còn góp phần nâng cao đời sống người dân.
Trung tướng Nguyễn Thanh Tùng, Giám đốc Công an Hà Nội, nhấn mạnh sự cần thiết của việc phát triển du lịch xanh, nông nghiệp sạch và dịch vụ bền vững tại Ba Vì. Địa phương đang vận dụng nguồn lực xã hội hóa cùng ngân sách Nhà nước để đầu tư hạ tầng, sửa chữa, cải tạo nhà văn hóa cũng như các tiện ích đón khách. Song song đó, cuộc vận động xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu với các tiêu chí hiện đại nhưng vẫn giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống hứa hẹn tạo nên hình mẫu phát triển toàn diện cho vùng đất này.
Bên cạnh yếu tố tâm linh, Ba Vì còn được biết đến với không gian thiên nhiên đa dạng, trong đó Rừng thông Ba Vì là địa điểm cắm trại, picnic yêu thích của du khách gần xa, giúp nâng cao trải nghiệm du lịch và kéo dài thời gian lưu trú. Các điểm tham quan phụ trợ như nhà kính xương rồng, nhà thờ Pháp cổ, đền thờ Bác Hồ trên đỉnh núi cũng tạo thêm sự hấp dẫn riêng, kết hợp hài hòa giữa lịch sử, văn hóa và thiên nhiên.
Với những định hướng phát triển bài bản, khơi dậy tiềm năng sẵn có và đổi mới tư duy quản lý, Ba Vì kỳ vọng chuyển dịch mạnh mẽ cơ cấu kinh tế theo hướng dịch vụ – du lịch tâm linh, tạo việc làm, xóa đói giảm nghèo và nâng cao đời sống nhân dân. Hành trình phát huy giá trị vùng đất du lịch tâm linh Ba Vì không chỉ là câu chuyện bảo tồn mà còn là sự mở rộng tầm nhìn đưa địa phương bứt phá, vươn lên thực sự trở thành điểm đến văn hóa, tâm linh và sinh thái xanh hàng đầu Việt Nam.
