Vào ngày 14 tháng 7 năm 2025, Tổng thống Cộng hòa Pháp đã ký sắc lệnh thăng cấp Huân chương Bắc Đẩu Bội Tinh hạng Sĩ quan – cấp bậc cao thứ tư trong 5 cấp của huân chương này – cho vợ chồng Giáo sư Trần Thanh Vân và Giáo sư Lê Kim Ngọc. Đây là phần thưởng cao quý nhất của nhà nước Pháp nhằm ghi nhận những đóng góp đặc biệt xuất sắc trong lĩnh vực khoa học và giáo dục của hai nhà khoa học gốc Việt này.
Giáo sư Trần Thanh Vân, quê ở Đồng Hới, Quảng Bình, là một nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng thế giới. Ông từng được phong tước Hiệp sĩ của Huân chương Bắc Đẩu Bội Tinh vào năm 2000 và đã xây dựng một hệ thống hội nghị khoa học quốc tế danh tiếng như Gặp gỡ Moriond, Gặp gỡ Blois, cùng chuỗi sự kiện Gặp gỡ Việt Nam kéo dài liên tục hơn 30 năm, góp phần kết nối các nhà khoa học toàn cầu. Hơn nữa, từ năm 2008, ông cùng phu nhân đã khởi xướng và phát triển Trung tâm Quốc tế Khoa học và Giáo dục liên ngành (ICISE) tại Việt Nam, thu hút hàng ngàn nhà khoa học quốc tế, trong đó có nhiều chủ nhân giải Nobel.
Giáo sư Lê Kim Ngọc, quê ở Vĩnh Long, cũng được phong tước Hiệp sĩ năm 2016, nổi bật với các đóng góp trong lĩnh vực giáo dục và chăm sóc trẻ em. Bà là Chủ tịch Hội Bảo trợ trẻ em Việt Nam tại Pháp và là người đầu tiên giới thiệu khái niệm “lát mỏng tế bào” trong công nghệ sinh học thực vật. Bà đã đầu tư xây dựng ba làng SOS cho trẻ em tại Việt Nam và tích cực thúc đẩy các hoạt động nhân đạo.
Sự kiện thăng hạng cho hai giáo sư diễn ra nhân dịp kỷ niệm Quốc khánh Pháp 14-7, đồng thời cũng là lần đầu tiên có một cặp vợ chồng được thăng hạng cùng lúc trong lịch sử trao tặng Huân chương Bắc Đẩu Bội Tinh của Pháp. Đây là minh chứng rõ nét cho sự trân trọng và ghi nhận của nước Pháp đối với hành trình cống hiến bền bỉ, bền bỉ và sâu sắc của họ trong khoa học, giáo dục và hoạt động nhân đạo xuyên quốc gia.
Tất cả những cống hiến của vợ chồng Giáo sư Trần Thanh Vân không chỉ góp phần phát triển khoa học mà còn làm phong phú thêm mối quan hệ hữu nghị giữa Pháp và Việt Nam, đồng thời truyền cảm hứng cho thế hệ các nhà khoa học trẻ trong và ngoài nước vươn tới những tầm cao mới trong nghiên cứu và giáo dục.
